بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران معاملات نخستین هفته کاری شهریورماه را در یک رفت و برگشت پرتلاطم، با رشد ۵۶۱ واحدی شاخص کل پشت سر گذاشت. بااهمیت ترین عامل اثرگذار
الگوی حباب ساز در بورس تهران
عبارات مهم : ایران
بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران معاملات نخستین هفته کاری شهریورماه را در یک رفت و برگشت پرتلاطم، با رشد ۵۶۱ واحدی شاخص کل پشت سر گذاشت. بااهمیت ترین عامل اثرگذار بر نوسان قابل توجه شاخص سهام طی دادوستدهای هفته گذشته اعلام قیمت های تازه جهت محصولات فرعی نفت در ابتدای هفته، سپس عقبگرد «پالایش و پخش» و بازگشت قیمت ها به روال سابق بود.
مساله ای که نه تنها سهام صنعت پالایشی که دادوستدهای کل بازار را تحت الشعاع قرار داد. از سوی دیگر، پرسش نمایندگان مجلس از مدیر جمهوری و عدم اقناع از پاسخ های وی نیز در التهاب بازارها در میانه هفته موثر واقع شد. با تاثیر منفی عوامل محیطی بر بازار سهام به خاص سهام کالایی، صنایع کوچک تر بورسی به علت دورماندن از گزند سیاست های ارزی و با اعتبار زیاد کردن قیمت فروش طی یک ماه اخیر در کانون توجه فعالان بازار قرار گرفتند. به این ترتیب، در حالی که شاخص کل به رشد ۴/ ۰ درصدی در این هفته بسنده کرد شاخص های هم وزن به لطف رشد ارزش سهام کوچک ترها ۵/ ۶ درصد زیاد کردن یافت. به نظر می رسد عوض کردن جهت جریان پول در صنایع متفاوت عمدتا ناشی از تصمیمات خلق الساعه سیاست گذار است که در کنار بعضی از محدودیت های فنی نظیر دامنه نوسان و حجم مبنا می تواند همچون سال های گذشته به حباب قیمتی در بعضی از گروه های کوچک بازار بینجامد.
الگوی حباب‌ساز در بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران
روند آتی بورس؟
گرچه سهام همچنان از توانایی های بنیادی برخوردار هست، ولی در چشم اندازی وسیع تر این امکان وجود دارد که بازار در مسیر حبابی شدن حرکت کند. بررسی روند قیمت ها در بازار سهام طی هفته های اخیر نشان می دهد که مجموعه ای از عوامل در این مدت دست به دست هم داده اند تا الگوی حباب ساز در بازار را تشکیل دهند. در یک دسته بندی کلی می توان این عوامل را به متغیرهای کلان یا برون بازاری و متغیرهای خرد یا درون بازاری تقسیم کرد. مهمترین متغیرهای کلان و اثرگذار بر بورس تهران، نوسان قیمت ارز و دست اندازی دولت در بازارها در قالب قیمت گذاری کالاها در مقیاس وسیع، به خاص عوض کردن در دستورالعمل های معاملات بورس کالا است.
بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران معاملات نخستین هفته کاری شهریورماه را در یک رفت و برگشت پرتلاطم، با رشد ۵۶۱ واحدی شاخص کل پشت سر گذاشت. بااهمیت ترین عامل اثرگذار
علاوه بر زیاد کردن قیمت ارز که محرک مهم قیمت سهام دلاری به شمار می رود واکنش‌ها سیاست گذار نیز سهام تولیدکنندگان بزرگ بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران را طی این مدت به طور معناداری تحت تاثیر قرار داده است و همچنان نیز از عوامل مهم و اثرگذار محسوب می شود. از سوی دیگر، بعضی از مولفه های درونی بازار نیز هستند که در بروز حباب قیمت موثرند. از آن جمله می توان نقش محدودیت دامنه نوسان قیمت در سامانه معاملات و همچنین مساله حجم مبنا را مثال زد که نقش آن در شرایط فعلی برجسته تر شده است است.
زمینه های بیرونی هیجان
معمولا در ادواری که زمینه جهت رونق سهام مهیاست این امکان نیز وجود دارد که بازار به سمت حبابی شدن حرکت کند. جهت مثال می توان به شتاب صعودی شاخص سهام در سال ۹۲ اشاره کرد که ارزش سهام اغلب شرکت ها بدون توجه به مبنای بنیادی و اوضاع درونی بنگاه ها و همسو با کم کردن ارزش ریال جهش های قابل ملاحظه ای را به ثبت رساند. در شرایط فعلی هم نشانه هایی نمایان شده است که نشان دهنده گام های آغازین در این مسیر هست. اگر چه اقبال فعالان بازار به سهام بنگاه های کوچک تر طی روزهای اخیر مبتنی بر زمینه های بنیادی و به طور مشخص زیاد کردن قیمت های فروش هست، ولی به دلایل متفاوت از جمله ظرفیت های پایین سهام کوچک تر جهت جذب نقدینگی و مزیت های نسبی صنایع کالایی نمی تواند پایدار باشد.
یک سر این رشته دراز در دست سیاست گذار است که طی این مدت با سیاست های ناهمگن و گاه متضاد دمای ریسک سهام را اوج برده هست. نمونه اخیر آن بعد از رونمایی از بسته ارزی آشکار شد. با اینکه انتظار می رفت توام با شناورسازی ارز صادرکنندگان غیرنفتی، قیمت محصولات وابسته به ارز نیز به طور متناسب زیاد کردن یابد و به این طریق، شاهد شکل گیری شرایط رقابتی در بازار و ترغیب تولیدکنندگان در جهت زیاد کردن تولید باشیم، ولی مقاومت سیاست گذار مانع از تحقق چنین شرایطی شد. به طوری که هنوز چند هفته بعد از اجرای سیاست ارزی تازه و عرضه ارزهای غیرنفتی به بازار دوم، قیمت کالاها بر اساس قیمت رسمی بانک مرکزی تعیین و به تولیدکننده دیکته می شود. در واقع، نواقص و کاستی های سیاست های ارزی و تجاری طی یک ماه گذشته که در موارد متعددی دچار تضاد درونی است و موجب نااطمینانی فعالان بازارها به واکنش‌ها سیاست گذار شده است است.
الگوی حباب‌ساز در بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران
ابلاغیه های شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی در هفته گذشته آخرین نمونه های این نوع تصمیم سازی در سطوح کلان بود که تبعات منفی آن در معاملات سهام نیز بازتاب یافت. فشار عمومی عرضه و عقب نشینی تقاضای موثر در بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران طی دو روز نهایی هفته گذشته عملا از شدت یافتن نااطمینانی ها حکایت داشت. اهمیت این عنوان هنگامی که زیاد می شود که توانایی های بازار به خاص سهام دلارمحور و صادراتی را در نظر آوریم. به بیان دیگر، بروز تلاطم با تصمیمات هیجان ساز سیاست گذار در هفته اخیر باعث شد تا امیدها به اصلاح شیوه قیمت گذاری کالاها کمرنگ تر از گذشته شود.
علاوه بر بی اعتمادی که تاثیر مستقیم مداخلات قیمتی در بازارهاست، مساله بعدی محدودشدن افق سرمایه گذاری هست. زمانی که تلاطم در بازار شدید می شود امکان تصمیم گیری در افق بلندمدت سخت می َشود. این مساله در یک هفته اخیر به خوبی نمایان شد. در واقع، در حالی که فعالان و تحلیلگران مدل های ارزش گذاری بر پایه مفروضات تازه صورت می دهند، تصمیمات خلق الساعه و ناگهانی موجب تغییرات حاد در این مفروضات و دشواری در برآورد ارزش سهام شده است هست. بنابراین طبیعی است که چشم انداز سهام جهت بلندمدت تیره تر شود و سرمایه گذارانی که تمایلات کوتاه مدت دارند معاملات خود را بر مبنای نوسان های موقت در گروه های مستعد سامان دهند.
بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران معاملات نخستین هفته کاری شهریورماه را در یک رفت و برگشت پرتلاطم، با رشد ۵۶۱ واحدی شاخص کل پشت سر گذاشت. بااهمیت ترین عامل اثرگذار
بنابراین، الگویی در این شرایط شکل می گیرد که میل به به موج سازی در معاملات دارد. حال، با توجه به اینکه امکان شکل دهی به موج های صعودی در صنایع بزرگ کمتر است جریان های هوشمند پولی به سمت صنایعی حرکت می کنند که مستعد این نوع واکنش‌ها هستند. در دو هفته اخیر صنایع کالایی اعم از پتروشیمی، فلزات، معدنی ها و صنعت پالایشی بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران به علت ساختار ارزمحور آن مستقیما در معرض سیاست های ارزی و تجاری بوده اند.
تداوم ابهامات در مورد قیمت خوراک واحدهای بالادست صنعت پتروشیمی در چارچوب نظام تازه ارزی یکی از پرچالش ترین پرسشها فراروی فعالان این صنعت در برابر دخالت سیاست گذار بوده هست. ضمن اینکه دستورالعمل های وزارت صنعت در مورد تعیین قیمت پایه محصولات پتروشیمی و فلزی و نفتی در بورس کالا نیز از دیگر دغدغه های فعالان این صنایع بزرگ بود که همچنان با لغو و ابطال عرضه ها در بورس کالا با ابهامات جدی مواجه هست. اگر چه اصلاحات نسبی در نحوه عرضه محصولات فولادی و مسی و آلومینیومی در بورس کالا صورت گرفت(برداشتن سقف قیمت جهت معاملات مس و آلومینیوم و زیاد کردن دامنه نوسان به ۱۰ درصد جهت عرضه محصولات فولادی) ولی همچنان آینده نامعلومی دارد. پازل ابهام آفرین سیاست گذار در هفته گذشته با عوض کردن قابل ملاحظه قیمت محصولات خاص نفتی و در نهایت عقبگرد عجیب خود تکمیل شد. شدت تاثیر ابهامات به حدی بود که عملکرد ماهانه سهام کالایی در مرداد امکان بروز و ظهور در دو سوی عرضه و تقاضا نیافت. می توان در بین فولادسازان، فلزکاران و پتروشیمی ها نمونه هایی آورد که مبلغ فروششان به طور قابل ملاحظه ای رشد داشته هست، ولی تحت تاثیر فضای عمومی هفته اخیر تحت فشار عرضه قرار گرفتند.
الگوی حباب‌ساز در بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران
جولان نقدینگی خرد
از طرفی، مطابق الگوی سنتی و تکرارشونده با استمرار ابهامات در کالایی ها، انگیزه جهت حرکت نقدینگی به سمت صنایع کوچک تر در بین بعضی از فعالان سهام زیاد می َشود. بنابراین پول های آزادشده از صنایع بزرگ راهی مقصدهای کوچک تری می شوند که با وجود جذابیت های بنیادی توانایی هضم این نقدینگی را ندارند. حجم مبنای پایین در این دسته از سهام شرایطی را فراهم می آورد تا مقادیر کم نقدینگی، تقاضا در این گروه ها را به شکل معناداری شدت یافتن کند و صف های طولانی خرید را به وجود آورد. از سوی دیگر، بروز صف های خرید هم به طور سنتی عامل هیجان ساز در بازار سهام بوده است.
این مساله با توجه به تراز تحلیلی معاملات بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران اهمیت خاص ای دارد. در واقع، در نبود یک فضای تحلیلی، صف خرید یا فروش است که تعیین کننده جهت یابی پول های کم جان هست. بنابراین، زمانی که ملاک تصمیم گیری به جای برآوردهای تحلیلی پدیده صف در دو سوی معاملات باشد طبیعی است که سفته بازان فعال می شوند. به بیان دیگر، سرمایه گذاران با دید کوتاه مدت و سفته بازان برندگان چنین وضعیتی هستند. این گروه از فعالان بازار با در نظر گرفتن عمق پایین معاملات منشتر شدن اخبار یا شایعات توان این را می یابند که موج های نقدینگی را به دلخواه خود هدایت کنند. به این ترتیب، با حرکت هیجانی و غیرتحلیلی جریان های پولی، به طور خودکار الگویی خودتاییدشونده در معاملات این گروه شکل می گیرد که می تواند استمرار بخش چنین روندی باشد.
البته طرح الگوی حباب ساز در شرایط فعلی به معنای عدم جذابیت بنیادی سهام کوچک تر بازار نیست؛ بلکه به این معناست که استمرار این شرایط همچون سال های گذشته می تواند به چنین نهایی ختم شود. بررسی و مطالعه عملکرد بنگاه های کوچک در مردادماه نشان می دهد که اغلب این گروه ها به اعتبار زیاد کردن قیمت فروش محصولات خود از جذابیت های بنیادی برخوردار بوده اند.
بنابراین رشد ارزش سهام این گروه ها را نمی توان حبابی دانست. ولی با ید توجه داشت که استمرار ابهامات در گروه های کالایی بازار در کنار موج آفرینی در صنایع مستعد و کوچک تر پتانسیل ایجاد چنین شرایطی را در بطن خود دارد. جهت مثال می توان به رشد پرشتاب ارزش سهام در سال ۹۲ اشاره کرد که تقاضا به گونه ای فراگیر به رشد قیمت ها انجامید. ولی آخر رکودی طولانی را دامن گیر صنایع کوچک بازار کرد. جهت مثال، شاخص گروه کاشی و سرامیک از ابتدای سال ۹۲ تا نیمه دی ماه همان سال جهش ۴۴۰ درصدی را به نمایش گذاشت. ولی این روند پایدار نماند و بعد از آن جهش خیره کننده، وارد مدار رکود چند ساله شد که همچنان به طور نسبی ادامه دارد. یا شاخص گروه ماشین که بعد از جهش برجامی در زمستان سال ۹۴ و رسیدن به قله تاریخی با رکود تقریبا سه ساله مواجه شد.
مولفه های درونی حباب ساز
علاوه بر متغیرهای کلان اثرگذار بر تلاطم قیمت ها که چشم انداز حباب ساز بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران را تقویت می کند، محدودیت های فنی درون بازار هم می تواند به تعمیق این اوضاع در بازار بینجامد. به عبارت راحت تر، حجم مبنا و دامنه نوسان دو محدودیت دیرینه بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران بوده اند که به طور سنتی زمینه را جهت تشکیل پدیده صف در معاملات به وجود آورده اند. این دو محدودیت همواره به جهت آثار هیجان ساز در فرآیند معاملات مورد انتقاد کارشناسان بازار بوده اند. واقعیت این است که محدودیت نوسان ۵ درصدی قیمت می تواند قیمت را در سقف روزانه قرار دهد و به این ترتیب، صف خرید را به وجود آورد. در این شرایط مبنای تقاضا صف آرایی در سمت خرید هست، نه توانایی های بنیادی سهام. در این صورت، جریان های پول در بازار به تشکیل صف های کاذب خرید منجر شده است و می تواند قیمت ها را حبابی کند. این مساله در معاملات نمادهای کوچک تر بازار که دارای حجم مبنای کمتر هستند اهمیت بیشتری دارد. در واقع، هر چه حجم مبنا پایین تر باشد می توان با نقدینگی کمتر در ارزش سهام نوسان ایجاد کرد. از این رو معامله گر باید با مبنای میزان تقاضا و حجم صف های خرید یا فروش اقدام به معامله کند و در نتیجه ظرفیت ها و محدودیت های بنیادی سهام عمدتا مغفول می ماند.
توسعه عرضی بازار
ناظر بازار در چنین شرایطی می تواند به کمک بازار بیاید و با ابزارهایی که در دست دارد معاملات سهام را عمق ببخشد. به نظر می ر سد زیاد کردن تعداد عرضه اولیه ها در این شرایطی یکی از ابزارهای سهل الوصول و موثر در جهت اصلاح جریان معاملات هست. از طرف دیگر، چنان که گفته شد برداشتن حجم مبنا یا زیاد کردن آن می تواند به شناوری زیاد سهام منجر شود و در نتیجه احتمال دستکاری و مداخله قیمتی در معاملات کم کردن یابد. توسعه بازار به کمک این دو ابزار، در کنار گسترش گروه های تحلیلی بازار می تواند شرایطی را فراهم کند که بازار به سمت زیاد کردن کارآیی حرکت کند و به استانداردهای خودش نزدیک تر شود.
در معاملات هفته قبل چه گذشت
هفته گذشته یکی از پرتلاطم ترین هفته های کاری بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران در امسال بود. شاخص کل در ابتدای هفته و منشتر شدن ابلاغیه وزارت نفت مبنی بر زیاد کردن حدود ۸۰ تا ۱۰۰ درصدی قیمت محصولات خاص این صنعت موجب انبساط تقاضا در سهام صنعت پالایشی بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران شد. علاوه بر این برداشتن سقف قیمت جهت معاملات محصولات مسی و آلومینیومی در بورس کالا نیز این امید را در بین اهالی بازار در جهت اصلاح شیوه قیمت گذاری در بورس کالا به وجود آورد تا عملکرد مطلوب بنگاه ها در مرداد منجر به رشد نزدیک به ۴ هزار واحدی شاخص کل طی دو روز کاری یکشنبه و دوشنبه در هفته گذشته و ورود به کانال تاریخی ۱۴۰ هزار واحدی شد.
ولی شامگاه دوشنبه ابلاغیه ای از سوی شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی منتشر شد که ضمن ابطال ابلاغیه ابتدای هفته-شنبه- قیمت ها را طبق روال سابق و بر مبنای قیمت ارز مرجع عوض کردن داد. پیامد این تصمیم عجیب شکل گیری موج سنگین عرضه در سهام صنعت پالایشی و سرایت بی اعتمادی و نگرانی در سایر گروه های کالایی شد. بررسی نوسانات روز سه شنبه موجب ریزش بیش از ۸ درصدی شاخص گروه پالایشی بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران و همچنین کم کردن چشمگیر شاخص کل در این روز شد.
تلاطم بزرگان؛ سبقت کوچک ترها
در برابر تلاطم قیمت سهام شرکت های بزرگ بازار، شاخص های هم وزن در معاملات هفته ای که گذشت بیش از ۵/ ۶ درصد زیاد کردن یافت. شاخص های هم وزن معیاری از اثر یکسان نمادها بدون اثر بزرگی شرکت ها هست. بنابراین واگرایی این شاخص ها از شاخص کل نشان دهنده سبقت جستن سهام شرکت های کوچک تر و درجا زدن سهام کالامحور بازار است.بررسی ها نشان می دهد که شاخص ۳۰ گروه بورسی در دادوستدهای هفته گذشته زیاد کردن یافته اند. ولی توصیه جالب توجه این است که پربازده ترین گروه ها گروه های کوچک تر بوده اند. عنوان بیشترین بازدهی در بین گروه های ۳۸گانه به گروه محصولات چوبی، چاپ و تکثیر و گروه کاشی و سرامیک تعلق گرفت که هر کدام به ترتیب، رشد حدود ۱۷، ۸/ ۱۵ و ۱۴ درصدی را تجربه کردند.
متوسط قیمت سهام طی این هفته در گروه سیمان بیش از ۹ درصد زیاد کردن یافت و شاخص گروه دارویی نیز با رشد ۸ درصدی از کف دو و نیم ساله فاصله گرفت. گروه ماشین با وجود نوسان در طول هفته، بازده میانگین ۸ درصدی را نصیب سهامدارانش کرد. گروه پالایشی که تلاطم شدیدی را در این هفته سپری کردند در نهایت رشد ۵/ ۳ درصدی را در مقیاس هفتگی به ثبت رساند. بانکی ها نیز در روز نهایی معاملات هفته گذشته به لطف بازگشایی نماد بانک های ملت و صادرات بعد از مجمع هر سال حدود ۵ درصد رشد کردند. در نقطه مقابل، علاوه بر گروه های ارتباطات و اطلاعات و زغال سنگ، گروه های کالایی اعم از معدنی ها، فلزات و پتروشیمی ها نیز با افت شاخص به کار خود آخر دادند.
دنیای اقتصاد
واژه های کلیدی: ایران | بازار | سیاست | محصولات | اخبار اقتصادی و بازرگانی
دانلود فایل ها
توجه: ممکن است تمام لینک های دانلود به دستور مقام قضایی حذف شده باشد...
